Zaburzenia mowy

Chcąc ustalić przyczyny zaburzeń mowy, często zachodzi potrzeba skonsultowania się ze specjalistami, takimi jak:

• neurolog
• neurochirurg
• laryngolog
• foniatra
• logopeda
• psychiatria
• rehabilitant
• stomatolog

Wyróżniamy różne postaci zaburzeń mowy.

• dyslalia

Są to zaburzenia mowy wynikające z uszkodzenia struktur aparatu mowy, tj. krtani, języka, podniebienia, gardła, itd. Przykładem tutaj może być usunięcie języka.

• afazja

Są to zaburzenia mowy wynikające z uszkodzenia ośrodków mowy w korze mózgowej. Wiążą się one:

• z trudnościami wyrażania myśli słowami (chory wie co chce powiedzieć, jednak nie wie jak to zrobić, w tym przypadku rozumienie mowy jest zachowane)
• z niezrozumieniem mowy (chory w tym przypadku nie rozumie skomplikowanych zdań i wymaga pewnych uproszczeń, nie rozumie najprostszych poleceń, mówi dużo jednak popełnia błędy gramatyczne, tworzy neologizmy oraz zmienia litery w wyrazach)
• z trudnościami w nazywaniu pokazywanych przedmiotów (chory w tej sytuacji zdaje sobie sprawę z tego z jakim przedmiotem ma do czynienia i do czego to narzędzie służy, jednak zapomina jego nazwy, chory często unika stosowania precyzyjnych nazw, posługuje się tylko opisami)

W przypadku afazji wymienione wyżej zaburzenia mogą występować osobno lub jednocześnie. Jednak z tym drugim przypadku jeden z typów afazji jest zawsze dominujący. W większości przypadków przyczyną afazji jest udar mózgu. Poza tym zaburzenia mogą pojawić się w związku z:

• guzami, urazami i infekcjami mózgu
• zatruciem
• chorobą Alzheimera

• dyzartria

Jest to zaburzenie mowy powstające na skutek uszkodzenia nerwów zaopatrujących narząd mowy (krtań, język, gardło), uszkodzenia móżdżku i mięśni biorących udział w czynności mowy. Upośledzona tutaj jest czynność aparatu mowy. Chorzy rozumieją mowę i nie mają problemu ze słowami, jednak samo wymawianie tych słów jest zaburzone.

Wyróżniamy różne przykłady dyzartrii:

• mowę skandowaną, mówienie sylabami
• mowę monotonną, spowolnioną, niewyraźną

• dysfonia i afonia

Wiąże się z upośledzeniem fonacji (np. chrypka, bezgłos). Pojawia się przy uszkodzeniu krtani, w tym strun głosowych, po usunięciu krtani oraz na tle histerycznym.

• mutyzm

Jest to stan, w którym pomimo zachowanej czynności narządu i ośrodków mowy, chory całkowicie milczy. Zaburzenie może mieć charakter emocjonalny. Często pojawia się w chorobach psychicznych.

• jąkanie

Jest to zaburzenie mowy występujące pod postacią zacinania i powtarzania zgłosek. Najczęściej spowodowane jest to nieprawidłowościami rozwojowymi lub czynnikami psychogennymi.

Jakie są przyczyny zaburzeń mowy?

• wady rozwojowe aparatu mowy
• zaburzenia związane z problemami ze słuchem
• zaburzenia związane z uszkodzeniem mózgu
• zaburzenia związane z uszkodzeniem układu nerwowego

Leczenie zaburzeń mowy

Prowadzone leczenie ma charakter dwutorowy. Z jednej strony prowadzi się leczenie choroby podstawowej, której przebieg doprowadził do wystąpienia zaburzeń mowy. Z drugiej strony zachodzi konieczność intensywnej rehabilitacji, która dotyczy samego procesu mówienia.

Autor: Aneta Brączyk