Stwardnienie rozsiane

Przyczyny stwardnienia rozsianego

Mimo wielu przeprowadzonych badań nie można stwierdzić, co jest główną przyczyną tej choroby. Lekarze spierają się na temat tego, co niszczy osłonki (mieliny) otaczające neurony, stanowiące część układu nerwowego odpowiedzialna za przewodzenie impulsów, w wyniki czego dochodzi do powstania ognisk nieaktywnej tkanki w mózgu.

W medycynie klasycznej wysuwa się przypuszczenie, że tę chorobę mogą powodować schorzenia wirusowe, przyczyny dietetyczne, specyficzne reakcje chemiczne w układzie nerwowym (będące najprawdopodobniej wynikiem błędu dietetycznego) lub zaburzenia autoimmunologiczne. To ostatnia hipoteza ma najwięcej zwolenników. Mówi bowiem o tym, że komórki układu odpornościowego atakują zdrowe komórki innego układu w tym samym ludzkim organizmie (celem ataku jest mielina).

Zwolennicy medycyny komplementarnej widzą natomiast podstawy tego schorzenia w takich czynnikach jak toksyczne działanie metali ciężkich, szkodliwy wpływ alergii pokarmowych, reakcja na szczepienie, czy też - czynniki psychiczne. Rajendra Sharma w "Encyklopedii zdrowia dla całej rodziny" mówi o zaobserwowanym przez nią wpływie gniewu na wytwarzaniu w organizmie związków mających bezpośrednio wpływać na zdolność do ochrony mielin. Część lekarzy upatruje przyczyn stwardnienia rozsianego w genach zlokalizowanych na chromosomach 6 i 14, uważają, że choroba ta przekazywana jest genetycznie.

Objawy stwardnienia rozsianego

Podobnie jak trudno mówić o przyczynach SM, tak samo ciężko jest opowiedzieć o objawach, ponieważ są one liczne i zmienne. Podzielić je można na czuciowe, takie jak zaburzenia widzenia (prowadzące nawet do ślepoty), rzadko kłopoty ze słuchem oraz objawy ruchowe: utrata równowagi, brak kontroli nad wydalaniem moczu i kału, osłabienie i porażenie. Mogą wystąpić również zespoły bólowe oraz objawy psychiatryczne z zaburzeniami nastroju i stanami depresyjnymi. Z reguły podczas choroby dochodzi do zmian wokół komór bocznych mózgu, komory trzeciej, ciała modzelowatego, pnia mózgu, odcinka szyjnego rdzenia kręgowego i nerwów wzrokowych.

Zaatakowanie osłonek mielinowych może doprowadzić nie tylko do destabilizacji działania nerwów, ale także naruszenia bariery krew-mózg. Jej przerwanie powoduje powstanie obrzęków oraz aktywacje enzymów atakujących kolejne tkanki. W procesie chorobowym można zaobserwować zdolność organizmu do regeneracji zniszczonych części organów nerwowych (neuroplastyczność), która, niestety, z czasem staje się coraz mniejsza.

Proces stwardnienia rozsianego można podzielić na dwie różne części. Pierwszą z nich jest rzut choroby, czyli wystąpienie nowych objawów neurologicznych lub wyraźne, trwające 24 godziny lub dłużej, pogorszenie już istniejących.  Drugim elementem choroby jest remisja, czyli ustąpienie objawów. Bardzo zdarza się, że jest ona całkowita, następuje wtedy na początku choroby. Zazwyczaj remisja jest częściowa i nie można stwierdzić, jak długa będzie. Proces remisji pozwala lekarzom mieć nadzieję, że SM stanie się chorobą uleczalną, ponieważ w jej procesie jest moment, w którym organizm przezwycięża chorobę.

Dwie postaci stwardnienia rozsianego

Stwardnienie rozsiane ma dwie postaci: łagodną - zmiany neurologiczne nie prowadzą do znaczącej niewydolności układu nerwowego przez co najmniej 15 lat oraz złośliwą, w której chory w ciągu 3-4 lat staje się inwalidą niepotrafiącym się samodzielnie poruszać. Choroba ta powoduje również mrowienie, drętwienie jednej lub więcej kończyn, tułowie, a także twarzy. Zdarza się, że chory odczuwa osłabienie określonych grup mięśni, w szczególności mięśni rąk i nóg. Bardzo często pierwszymi objawami są kłopoty z chodzeniem. Później może dojść także do wzmożonego napięcia mięśni, któremu towarzyszą przykurcze utrudniające ruchy.

Dawniej dolegliwości bólowe były traktowane jako rzadki przejaw choroby. Obecnie badania dowodzą, że ból występuje u 65% chorych na stwardnienie rozsiane. Ból może mieć charakter przewlekły i ostry, może być jedno- lub dwustronny.

Leczenie stwardnienia rozsianego

Stwardnienie rozsiane jest przewlekłą i nieuleczalną chorobą. Trwają badanie nad lekami, które miały by doprowadzić do całkowitego wyleczenie. Obecnie rozróżnia się cztery kierunki postępowania w procesie leczenia SM. Jednym z nich jest leczenie rzutów choroby, które odbywa się za pomocą środków farmakologicznych, które mają zapewnić przynajmniej chwilową poprawę. Kolejny kierunek to leczenie objawowe, w którym to sposób leczenie nie odbiega znacząca od postępowania w przypadku innej przyczyny wystąpienia danego objawu niż SM.

Ma ono charakter kompleksowy, gdyż oprócz farmakoterapii obejmuje również fizjo- i psychoterapię. Następnym kierunkiem jest leczenie immunomodulujące wykorzystujące preparaty wpływające na naturalny przebieg choroby, np. interferon beta, octan glatimeru. Ostatnim ze sposobów postępowania jest leczenie immunosupresyjne, czyli podawanie leków, których skuteczność nie jest w pełni udowodnione.

Wydawać się może, że postawienie diagnozy o stwardnieniu rozsianym brzmi jak wyrok. Chorzy jednak starają się żyć normalnie. Jedynym problemem jest dla nich to, że nie mogą planować - nigdy nie wiedzą, kiedy nastąpi następny rzut choroby. Starają się jednak ciągle mieć nadzieję na całkowite wyleczenie i żyć jak inni ludzie.

Autor: Angelika Szkuta

Zobacz również objawy tej choroby: Objawy stwardnienia rozsianego